วงดุริยางค์สากล กรมศิลปากร (Thai National Symphony Orchestra - TNSO) เป็น
วงออร์เคสตรา วงแรกของ
ประเทศไทย ก่อตั้งขึ้นเมื่อ
พ.ศ. 2454 ในรัชสมัย
พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว ได้ทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้มีการจัดวงดุริยางค์ ประเภทออร์เคสตรา ขึ้นเป็นครั้งแรกในประเทศไทย สังกัดกรมมหรสพ
กระทรวงวัง มีชื่อเรียกในสมัยนั้นว่า
วงเครื่องสายฝรั่งหลวง โดยมีครู
ชาวอิตาลีเป็นครูผู้ฝึกสอนนักดนตรี ซึ่งเป็นนักดนตรีไทย สังกัดวงปี่พาทย์หลวง ต่อมาใน
พ.ศ. 2457 ครูผู้ฝึกสอน จำเป็นต้องเดินทางกลับอิตาลี ในระหว่าง
สงครามโลกครั้งที่ 1 ทางวงขาดผู้ฝึกสอน พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว จึงโปรดเกล้าฯ ให้
ขุนเจนรถรัฐ ซึ่งชำนาญด้านดนตรีสากล โอนย้ายจากกรมรถไฟหลวง เข้ามารับราชการวงเครื่องสายฝรั่งหลวง ในตำแหน่งผู้ช่วยปลัดกรม มีหน้าที่ฝึกสอนและปรับปรุงวงดนตรี เมื่อวันที่
1 กันยายน พ.ศ. 2460วงเครื่องสายฝรั่งหลวง จัดแสดงเป็นประจำให้ประชาชนทั่วไปรับชมอยู่ที่ร้าน
กาแฟนรสิงห์ สนามเสือป่า ศาลาสหทัย และโรงมหรสพ
สวนมิสกวัน ได้บรรเลงในงานสำคัญต่างๆ เช่น
งานฤดูหนาว,
งานกาชาด และงานของสถานเอกอัครราชทูตต่างๆ และทรงพระกรุณาโปรดเกล้าฯ ให้ ขุนเจนรถรัฐ เป็น หลวงเจนดุริยางค์ และ
พระเจนดุริยางค์ ในเวลาต่อมา นับเป็น
วาทยกรคนไทยคนแรกในรัชสมัย
พระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว โปรดเกล้าฯ ให้มีการเปิดบรรเลงแบบ
ซิมโฟนี คอนเสิร์ต สำหรับประชาชนทั่วไปขึ้นเป็นครั้งแรก จนได้รับการยกย่องให้เป็นวงดนตรีที่ดีที่สุดในเอเชียตะวันออกภายหลัง
การเปลี่ยนแปลงการปกครอง กรมปี่พาทย์หลวงและโขนหลวง และวงเครื่องสายฝรั่งหลวง ถูกโอนย้ายจากกระทรวงวังมาขึ้นกับกรมศิลปากร และเปลี่ยนชื่อใหม่เป็น
วงดุริยางค์สากล กรมศิลปากร ตั้งแต่
พ.ศ. 2477 จนถึงปัจจุบัน ปัจจุบัน วงดุริยางค์สากล กรมศิลปากร ยังจัดแสดงอย่างสม่ำเสมอ ผู้อำนวยวงคนปัจจุบัน คือ
วานิช โปตะวนิช และ
สถาพร นิยมทอง